Haerlems Bodem mocht op bezoek bij een jubilaris: stichting De Baan. De Baan helpt mensen met een verstandelijke beperking zo zelfredzaam mogelijk te zijn, en midden in de samenleving te staan. Deelnemers en vrijwilligers verzorgen samen leuke vrijetijdsbesteding voor elk wat wils. Deze unieke organisatie ziet dit jaar Abraham. Genoeg om op terug te blikken, en nog meer om naar vooruit te kijken.
Bij het binnenstappen van het pand aan het Nauwe Geldelozepad slaat de positieve energie je in het gezicht. Hier bruist het, dat is duidelijk. Vrolijke stemmen, felle kleuren en gezellige gesprekken dringen zich meteen aan je op. Het enthousiaste onthaal dat Joep en Jony (onze gesprekspartners van vandaag) geven, sluit hier naadloos bij aan.
Voor ieder wat wils
“De Baan is speciaal, omdat je hier jezelf kan zijn’, zo wordt het spits afgebeten. ‘Er is hier voor ieder wat wils – jongere of volwassene. Vrijwilligers en deelnemers komen samen tot initiatieven, en voeren die uit. Of je nu wil sporten, toneel wil spelen of een leuk uitstapje wil maken.” Daarmee wordt meteen duidelijk wat bedoeld wordt met het jezelf kunnen zijn. Onze samenleving is niet in alle opzichten voor iedereen even makkelijk toegankelijk. Wanneer je een verstandelijke beperking hebt, is dat helaas ook nog vaak een sociale beperking voor je. Via De Baan kan die beperking beslecht worden.
Veelheid aan clubs
“We kennen hier allerhande clubs,” zo vertelt Jony ons. “We zwemmen samen, rijden paard, wandelen, volgen schaatslessen en hebben een bowlingclub: de Rolmaatjes. Er is hier een plekje voor alle activiteiten die je kan bedenken op het gebied van vrijetijdsbesteding. Wanneer je als deelnemer of als vrijwilliger belangstelling hebt, kan je gewoon bellen of een berichtje sturen. Eén van onze cultureel werkers neemt dan contact met je op. Jullie bespreken waar je belangstelling ligt, waarna je een keer mee kan draaien bij een club of activiteit naar je keuze. Wanneer dit je bevalt, kun je lid worden.”
Voetjes van de vloer
“Buiten de clubs zijn er tal van andere activiteiten. Sommige zijn wekelijks, zoals de disco, Disco Eksjun. De gezelligste manier om na een week hard werken het weekend in te luiden,” zo vult Joep aan. De gezelligheid van de disco is zelfs zo uit de kluiten gegroeid, dat De Baan ook disco-weekenden kent. Daarin wordt een andere stad bezocht, waar leuke dingen worden gedaan. Speurtochten, interessante plaatsen bezoeken en natuurlijk de voetjes van de vloer in de lokale disco. Is die gelegenheid er niet? “Dan bouwen we zelf een feestje, bijvoorbeeld in het zaaltje van de herberg waar we slapen,” grinnikt Joep.
De Baan, voor vrijetijdsbesteding? Hoe zit dat?
Hoe verder het gesprek vordert, hoe meer duidelijk wordt dat je qua vrijetijdsbesteding bij De Baan aan het goede adres bent. “Ons product is plezier in je vrije tijd,” vertelt Jony. Waarom de naam ‘De Baan’, als het om vrije tijd draait? De verklaring is eenvoudig. In 1972 kwamen twee initiatieven bijeen: een disco en een soos voor mensen met een beperking. Krachten werden gebundeld en Stichting De Baan gevormd. Vernoemd naar, jawel, de eerste locatie van vestiging: die lag aan de Baan (naast het Frederikspark).
Abraham
Inmiddels is dat vijftig jaar geleden. Stichting De Baan is weliswaar gevestigd aan het Nauwe Geldelozepad: activiteiten vinden op een veelheid van locaties plaats. Van Santpoort tot Haarlemmerliede en van Heemstede tot Zandvoort. De stichting is er dan ook voor de hele regio. En voor en door deelnemers en vrijwilligers. Een groep van respectievelijk 500 en 190 mensen, al is het onderscheid niet keihard aan te brengen, omdat deelnemers zelf ook de rol van organisator en vrijwilliger bekleden. Eigenlijk maakt het ook niet uit wie welke rol heeft, als ‘plezier’ het uitgangspunt is en ‘samen’ centraal staat – hetgeen precies bij De Baan het geval is.
Droomwolk
Vijftig jaar is een lange tijd. Joep en Jony zijn samen goed voor zo’n vijfentwintig ‘Baan-jaren’. Joep telt er de meeste. “Ik hoorde toen ik een jaar of achttien was via de jongens uit mijn voetbalteam van de activiteiten hier. Dat maakte nieuwsgierig. Zo ben ik binnengerold. Inmiddels is dat ruim twintig jaar geleden.”
Joep is duidelijk een gangmaker en een gezelligheidsdier. Buiten zijn werktijden is hij graag bij De Baan, en wordt hij daar minstens zo graag gezien. “Ik kom inderdaad nogal eens langswippen ja,” lacht hij. “Daarbij zit ik in de feestcommissie, in de deelnemersadviesraad en ben ik betrokken bij de Droomwolk. Onder dat project worden dromen van deelnemers gerealiseerd, en ik doe daar als razende reporter verslag van. We zijn de cockpit van vliegtuigen in geweest, hebben ambulances bestuurd en zijn met de politie mee geweest. Ik mocht ook mee naar Ajax, wat maar goed was ook. Ik ben een grote fan, en wist ze zodoende te vertellen dat er tijdens de rondleiding onjuiste jaartallen werden genoemd. Schoorvoetend gaven ze me gelijk. Het moet wel een beetje kloppen allemaal,” schatert hij.
Creatief dingen mogelijk maken
Jony is later bij De Baan binnen gekomen. Het idee van op creatieve wijze dingen mogelijk maken trok haar aan. “Toen corona de wereld stil legde, werd er op dat creatief pragmatisme wel een erg groot beroep gedaan,” blikt zij terug. “Samen zijn staat centraal bij ons, en juist dat mocht niet meer.” De Baan liet zich hier niet door beperken, en kwam met creatieve oplossingen. “We zijn met een bus rond gaan rijden, om mensen en hun boodschappen te verbinden. Eigenlijk net als in All You Need is Love. Ook zijn we videoboodschappen van deelnemers gaan langsbrengen. Niet iedereen kan namelijk even makkelijk digitaal boodschappen opnemen of verzenden. Ook zijn we gestart met Baan-Nieuws, zodat clubgenoten van elkaars reilen en zeilen op de hoogte konden blijven. Toen er weer iets meer mocht zijn we gestart met buitenactiviteiten zoals de buurttuin, de beweegtuin en de zaaituin. En toen we weer naar binnen mochten, maar er gezeten moest worden, zijn we gewoon gaan pub quizzen en bingoën.”
Feest vieren
Wanneer het woord bingo valt, lichten Joep zijn ogen nog meer op dan ze al deden. Oorzaak blijken de feestactiviteiten rond het jubileum te zijn. Van 10 tot 14 mei vindt de jubileumfeestweek plaats. Op 10 mei wordt de jubileumbingo georganiseerd. Joep blijkt niet alleen de Bingo-master van De Baan te zijn, maar ook degene die de prijzenpot flink vol heeft weten te krijgen. “Ik ben niet bepaald op mijn mondje gevallen, en dat heeft me geholpen toen ik mijn rondje door de stad en de Cronjé maakte,” gniffelt hij. “Ik kwam met grote boodschappentassen vol met gesponsorde prijzen terug.”
Het jubileumjaar staat bol van activiteiten. In de jubileumweek zijn er sport- en spelmiddagen, er zijn barbecuemiddagen voor kinderen en voor volwassenen, er is een groot jubileumfeest voor deelnemers en (oud-)vrijwilligers en er is (kort na de jubileumweek) een sponsor-polonaiseloop. Op 22 november wordt het kroonjaar gesloten.
De volgende vijftig jaar
De Baan vervult een unieke rol in de regio, zoveel is duidelijk. Wat kan er nog verbeteren in de volgende vijftig jaar? Er wordt immers reeds een onbetaalbare functie vervuld. Joep en Jony bevestigen dat. “Toch hebben we natuurlijk wel ambities en speerpunten. We willen graag meer jonge mensen betrekken. Onze jongste deelnemer is zes, en de oudste 93, maar de spreiding is niet evenredig. Dat krijgt dus aandacht. Daarbij hebben we natuurlijk een buurtfunctie op deze locatie (in de Koninginnebuurt), en een functie in de buurten. Die willen we uitbouwen, zodat deelnemers, vrijwilligers en buurtbewoners elkaars leven kunnen verrijken als ze dat willen. Ten derde zijn we hard aan de weg aan het timmeren wat betreft onze jongerencommunity Aloha. Dit project richt zich specifiek op jongeren van 17 tot eind twintig – midden dertig en draait om samen lol hebben en leuke dingen doen. Kickboksen, festivalletjes bezoeken, een biosje pakken – activiteiten die voor jongeren extra prioriteit hebben. Volgend jaar vindt tussen Aloha en een Belgische zusterorganisatie een uitwisseling plaats, waarbij 6 deelnemers een aantal dagen naar Brussel gaan. Dat is natuurlijk enorm aansprekend.”
Gewoon superleuk
“De Baan is gewoon superleuk,” zegt Joep. “Je bent welkom, het is een feest en je maakt vrienden voor het leven. Ik ga binnenkort eten bij een echtpaar dat ik hier heb leren kennen. Het maakt niets uit wie vrijwilliger of wie deelnemer is. Je hebt gewoon onwijs veel lol,” rondt hij af, om vervolgens de gang op te stuiven met Jony in het kielzog. Niet veel later zijn ze terug, beiden met feesthoed op en slingers omhuld. Het is hier immers een feest, en dat moet tijdens de fotosessie na het interview ook blijken!